1 lipca 2020 roku rozstrzygnęliśmy pierwszą edycję konkursu Up-Cykle. Konkurs dedykowany był studentom i absolwentom kierunków artystycznych z całej Polski. W drugim etapie Jury oceniało przygotowane przez projektantów prototypy, które poddane zostały testom i dokładnej analizie pod kątem spełnienia regulaminowych kryteriów: możliwości wdrożenia, estetyki projektu, nowatorstwa oraz logiki procesu myślowego. Jury postanowiło przyznać pierwszą nagrodę oraz 3 wyróżnienia.
Blue Light Revision, warto zapamiętać tę nazwę, ponieważ to właśnie zwycięzca tegorocznej, wyjątkowej, bo pierwszej, edycji konkursu Up-Cykle. Blue Light Revision to projekt, który bada możliwość wykorzystania giętkich folii pochodzących z telewizorów LCD jako kloszy lamp oraz sztywnego pleksi jako ekranu rozpraszającego światło lampy. Projektanci: Barbara Stelmachowska oraz Mateusz Ligocki, dostarczyli na konkurs dwa prototypy. Jury szczególnie doceniło w tym projekcie podjęcie problemu generowanych masowo elektroodpadów. Pomysł na stworzenie estetycznie wyglądających lamp z matryc LCD oraz pleksi wydobywanych z tej frakcji odpadów przyniósł twórcom zwycięstwo.
- Wszystkie projekty traktowane są jako początek drogi i przymiarkę. Uważam, że lampy mają największy potencjał, bo widać w nich konsekwencję. Podoba mi się spryt wykonania i wykorzystanie elementów nieprzeznaczonych stricte do konstruowania lamp, np. uchwyt do papieru, który pełni tutaj rolę wykończenia klosza. Bardzo podoba mi się, że w opisie procesu powstawania znalazła się informacja o pochodzeniu odpadów, które projektanci otrzymali z małego, rzemieślniczego zakładu naprawy sprzętu elektronicznego – mówił podczas obrad Michał Piernikowski, członek Jury.
Projekt został uznany za najbardziej zaawansowany wzorniczo i zdobył pierwsze miejsce w konkursie otrzymując tym samym główną nagrodę w kwocie 6 000 zł na dalszą działalność artystyczną.
Jury nie przyznało drugiego i trzeciego miejsca, ale zdecydowało się wyróżnić trzy projekty, które swoim wykonaniem lub pomysłem nawiązywały do idei upcyklingu.
Skafander
To ciekawy przykład upcyklingu poprzez podniesienie wartości tworzywa, w tym przypadku siatki na krety, którego nie postrzegaliśmy do tej pory jako materiału do tworzenia mody. Siatka stała się swoistym stelażem dla skafandra. Każde jej oczko zostało wypełnione rozdmuchiwanym polimerowym klejem termotopliwym. Dzięki temu czasochłonnemu procesowi powstało dzieło mające charakter performance’u. - Projekt może być traktowany na poziomie doznania sztuki. Znacząca staje się sama procedura tworzenia Skafandra, każdy element okrycia wydmuchiwany był oddzielnie - mówi Marta Hryc, członkini Jury z ramienia gdańskiego ASP, partnera merytorycznego konkursu, która określiła ten projekt jako rzemiosło 3.0 i mocno podkreślała jego walory artystyczne.
- W tym projekcie upcykling był ważny dla twórcy w znaczeniu podniesienia wartości materiałów codziennego użytku, żeby stworzyć rodzaj arcydzieła z przeznaczeniem np. dla muzyków występujących na scenie czy na pokazach mody. Projekt to majstersztyk i do takiej odwagi twórczej są w stanie posunąć się wyłącznie artyści – podsumował przewodniczący Jury Tomek Rygalik.
Znicz
Szczególne wyróżnienie otrzymał za materiał, z którego jest wykonany. Autorka projektu, Klaudia Ginter, zmieszała ze sobą trzy składniki: przeterminowany twaróg, łupiny orzechów oraz makuch lniany, które połączone niewielką ilością wapna tworzą materiał łatwy do formowania.
- Poziom wiedzy w społeczeństwie jest coraz większy i pozytywnie zaskakuje mnie, że ktoś wymyśla z twarogu i orzechów produkt, który ma szansę zastąpić w przyszłości np. plastikowy znicz – podsumowała Marta Karwacka, członkini Jury. Materiał jest kompostowalny, a autorka przedstawiła go jako pomysł na znicz, pochylając się nad problemem ogromnej ilości tego typu odpadów na cmentarzach.
- Projekt powstał w ramach rozważań nad zmniejszeniem śladu węglowego w różnych aspektach życia. Obchody Wszystkich Świętych, a co za tym idzie obserwacja niezliczonej ilości niepodlegających recyklingowi odpadów cmentarnych, skłoniły mnie do pracy nad opracowaniem biodegradowalnego znicza, co do którego nie będzie wątpliwości, do którego pojemnika ma trafić. Problem polegał też na uodpornieniu materiału na warunki atmosferyczne, takie jak opady czy wilgoć. Szukałam inspiracji w odpadach kompostowalnych, takich jak makuch, łupiny orzechów, stary twaróg czy później także słoma i siano – mówi o projekcie autorka.
Drukujące pierścienie
Projekt otrzymał wyróżnienie za pomysłowe wykorzystanie odpadów pozostających z procesów druku fleksograficznego. Pierścienie mogą pełnić funkcję zarówno artystyczną poprzez wykorzystanie go jako wałka do ozdabiania ścian czy tkanin oraz funkcję edukacyjną. W zależności od potrzeb głowice mogą być dostosowywane tematycznie. Doceniona została konsekwencja w wykorzystaniu elementów pochodzących z jednego zakładu poligraficznego oraz szeroki wachlarz możliwości późniejszego zastosowania produktu.
- Pierwsza edycja konkursu Up-Cykle zwraca uwagę na problem elektrośmieci, ich krótkiego czasu użytkowania, nieustającego postępu technologicznego, który dezaktualizuje w błyskawicznym tempie produkty nadające się jeszcze do użytku. Potrzebujemy rozwiązań takich, jak te zaproponowane przez uczestników konkursu Up-Cykle. Wspieramy projektantów i wierzymy, że nagroda, którą otrzymali, będzie pierwszym krokiem do stworzenia rzeczy zarówno pożytecznych, użytecznych, jak i pięknych – podsumował Michał Dzioba, prezes Zakładu Utylizacyjnego oraz członek Jury.
Konkurs zorganizował Zakład Utylizacyjny przy wsparciu merytorycznym gdańskiej Akademii Sztuk Pięknych. Patronem medialnym wydarzenia był magazyn Kraft.
